Begin dit jaar is het fosfaatrechtenstelsel in werking getreden. Doel daarvan is om onder door de EU vastgestelde fosfaatplafond in dierlijke mest te blijven. Met dit stelsel is tevens de handel in fosfaatrechten van start gegaan. Daarmee kunnen stoppende melkveehouders hun fosfaatrechten verkopen aan boeren die willen uitbreiden naar meer melkkoeien en daarvoor fosfaatrechten nodig hebben.
Natuurlijk heb ik oog voor de individuele problemen die agrarische ondernemers ondervinden als gevolg van het nieuwe fosfaatrechtenstelsel. En ook hoop ik dat er snel een einde aan de onzekerheid komt over het voorgenomen besluit van Friesland Campina om de aanvoer van melk door veehouders te remmen. Want dat heeft zijn weerslag op de economische bedrijfsvoering en de groeimogelijkheden van de melkveehouders.
Maar ik wil me in deze column focussen op de handel in fosfaatrechten en wat onze rol daarin is als NVM Agrarisch & Landelijk Vastgoed (A&LV) makelaars. Toen de fosfaatmarkt van start ging begin januari lagen de prijzen redelijk hoog: 205 euro per netto kilo fosfaat. In de maanden daarop zag je de prijzen fluctueren; dalingen gevolgd door stijgingen. Met name eind mei nog een sterke stijging door meer vraag als gevolg van duidelijkheid in de knelgevallenregeling. In totaal gaat het in Nederland om zo’n 85 miljoen kilo aan fosfaatrechten.
Omdat de fosfaatrechtenmarkt een grote waarde vertegenwoordigt voor de agrarische ondernemers, nemen wij onze bemiddeling bij de verkoop- en kooptransacties bijzonder serieus. In het belang van onze klanten. Grote voordeel is dat wij de bemiddeling werkelijke transactieprijzen voor fosfaatrechten realiseren tussen twee agrarisch ondernemers (koper en verkoper). Duidelijkheid en transparantie staan daarbij voorop. Belangrijk, omdat dan iedereen weet waar hij aan toe is, zeker in een markt waar de prijzen nogal fluctueren. De dienstverlening van onze A&LV-makelaars is niet gericht op zelf posities in te nemen, maar om een zo goed mogelijke deal te maken voor onze agrarische opdrachtgevers.
Landbouwminister Carola Schouten heeft al Kamervragen gehad of de fosfaatrechtenhandel wel eerlijk verloopt. Ik kan eerlijk zeggen dat dat het geval is. En daar ben ik trots op. Wij als NVM A&LV-makelaars hebben een transparant systeem. NVM-specialisten in fosfaatrechtenbemiddeling presenteren transactiecijfers en gemiddelde weekprijzen op internet, voor iedereen inzichtelijk. Bovendien bemiddelen die met een landelijk dekkend netwerk. Zo kunnen deze makelaars bemiddelen bij transacties van fosfaatrechten van een verkopende boer in Brabant tot een kopende melkveehouder in Friesland, of vice versa. En van Noord-Holland tot Limburg en alles wat ertussen zit.
De NVM-makelaars handelen niet voor eigen rekening. We kopen of verkopen niet op eigen naam; we nemen dus geen posities. NVM-makelaars bemiddelen voor opdrachtgevers. De betalingen lopen via een ingestelde Stichting Beheer Derdengelden. Voordeel daarvan is dat de betaling op een veilige manier gaat. De koper betaalt de koopsom aan die stichting bij de makelaar bij ondertekening van de koopovereenkomst en na de betaling aan de stichting zal er een eerste melding worden gedaan door die makelaar of verkoper aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Vervolgens krijgt de koper de tweede melding, dan moet hij 100 euro leges aan RVO betalen, als de overschrijving door RVO geregeld is, en dan pas wordt de koopsom aan de verkoper uitbetaald met inhouding van de bemiddelingscourtage. Daarmee voorkomen we dat een koper niet aan zijn fosfaatrechten komt voordat deze betaald heeft en dat verkoper niet met de koopsom ervandoor gaat zonder overdracht. De stichting zorgt dat het geld altijd is veiliggesteld. Ik ben blij dat wij op deze manier een nuttige bijdrage leveren aan liquiditeit in een markt die de melkveehouders in Nederland al genoeg hoofdbrekens bezorgt.
Ard Klijsen is voorzitter van NVM vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed
Deze column verschijnt in De Boerderij van juni 2018